Ik, de ander en de statistieken – Over valkuilen van de Vergelijkingskoningin

Wanneer heb je een goede wedstrijd gelopen? Voor professionele hardlopers lijkt het duidelijk: je breekt een record, je wint een prijs, staat op het podium. Maar voor amateurhardlopers is het minder gemakkelijk te bepalen wanneer je een goede prestatie hebt neergezet. Je doet het immers voor de lol, of in elk geval niet om er je boterham – met appelstroop! – mee te verdienen. Dus gaat het naast statistieken ook over je gevoel. 

De liefde voor statistieken

De meeste hardlopers zijn dol op statistieken! Als amateur kun je je behoorlijk vermaken met de uitslagen van je sporthorloge of running app over afstand, snelheid en hartslag en het bijhouden van je prestaties. 

Om mijn progressie op weg naar de marathon te kunnen meten, kocht ik onlangs mijn eerste serieuze Garmin sporthorloge. Tijdens de Bruggenloop in Rotterdam op 8 december gebruikte ik deze voor het eerst tijdens een wedstrijd. Tegelijkertijd gebruikte ik ook de Nike running app op mijn telefoon. 

Na de race vergeleken Deborah, Davy en ik de gegevens van onze nieuwe hardloophorloges en apps op de telefoon. Als kinderen zo blij waren we met de badges die we hadden verdiend voor nieuwe prestaties en PR’s… Ongeduldig verversten we telkens opnieuw de pagina van de Bruggenloop: wanneer kwamen die officiële uitslagen nou online? 

Eén race, meerdere uitslagen 

Volgens de Nike app liep ik een gemiddeld tempo van 5:05min/km en had ik twee nieuwe PR’s: op de 5km (00:24:50) en 10km (00:50:10). Daar was ik super blij mee, want dit was boven verwachting goed en sneller dan normaal! 

De euforie maakte echter al snel plaats voor teleurstelling, toen ik constateerde dat er behoorlijk wat verschil was met de meting van mijn Garmin horloge en de officiële wedstrijdstatistieken. Daar was mijn tempo 5:20min/km, rende ik de 5km in 00:26:17 en 10km in 00:52:45. Gelukkig kwamen de gegevens van Garmin en het wedstrijdsecretariaat wel overeen: beiden noteerden een eindtijd van 1:20:02. 

Het zijn goede tijden waar ik trots op ben. Maar bovenal vond ik het fascinerend om te merken hoe die statistieken je hele loopbeleving achteraf kunnen beïnvloeden. Statistieken kunnen je in een oogwenk van een runners high naar een low brengen. 

Welke levenskunstlessen vallen hieruit te trekken? 

Het is denk ik belangrijk je ervan bewust te zijn dat je door al die statistieken de neiging kan krijgen om overmatig te gaan vergelijken. Statistieken zijn voeding voor de Vergelijkingskoningin, een archetype van de innerlijke criticus (zie het boek “Nooit goed genoeg”). Zij beoordeelt hoe goed je het doet op basis van vergelijkingen. Met jezelf en met de ander.

Het was voor mij de vierde keer dat ik meedeed aan de Bruggenloop. Dat leidde tot gedachten als: ben ik sneller dan de vorige keer? En zo ja, hoeveel dan? En had ik dit jaar niet nóg sneller gekund, als ik minder lang of minder vaak gestopt was bij een drankpunt (ja, ik moet hieraan werken, ik kan niet rennend drinken!)…? 

Een valkuil van de Vergelijkingskoningin is om jezelf te vergelijken met ‘betere versies’ van jezelf: wie je vroeger ooit was, wie je in je fantasie bent, of wie in de toekomst zou moeten zijn van jezelf. Een ochtendrenner, een marathonrenner, een sprinter, iemand die minstens zoveel keer per week hardloopt… Haalt dat niet een beetje het plezier uit het moment? 

De Vergelijkingskoningin vergelijkt zichzelf ook met anderen. Tijdens een wedstrijd kan ik bijvoorbeeld door iemand worden ingehaald en denken: ik zou ook zo snel moeten kunnen rennen. Dat kan positief motiveren om harder te gaan lopen, maar het heeft ook een keerzijde. Het kan je een gevoel van minderwaardigheid bezorgen als je jezelf steeds vergelijkt met mensen die het in jouw ogen ‘beter’ doen: mensen die harder, sneller, of verder rennen, die vaker trainer, fitter of slanker of gespierder zijn. Je raakt daardoor verwijderd van je eigen gevoel over jezelf en je prestaties. Zou het niet fijner zijn als jouw eigenwaarde niet afhankelijk is van anderen? 

De Vergelijkingskoningin kan je ook een gevoel van superioriteit geven als jezelf teveel vergelijkt met anderen die het in jouw ogen ‘minder’ doen. Ook al voel je je daardoor misschien tijdelijk even prettig, op de lange termijn levert het niks op. Want als jouw eigenwaarde te veel gebaseerd is op ‘het falen’ van anderen, wordt het moeilijk authentieke verbindingen met mensen aan te gaan op basis van respect voor wie zij zijn. En hoe leuk is het juist om successen te kunnen delen, zonder te vergelijken, te oordelen of beoordeeld te worden, maar gewoon om het plezier te delen?  

Neutraliseren en relativeren

Om mijn Vergelijkingskoningin te neutraliseren probeer ik te relativeren. Als ik mijzelf betrap op een vergelijking, denk ik terug aan een mooie tekst die tijdens mijn middelbareschooltijd naast mijn bed hing. Het stukje dat me is bijgebleven ging ongeveer als volgt: 

‘Vergelijk jezelf nooit met anderen. Er zullen altijd mensen zijn die beter zijn dan jij. Dat is geen reden om je minder waard te voelen. Er zullen altijd mensen zijn die slechter zijn dan jij. Dat is geen reden om je meer waard te voelen. Wees tevreden met wie je bent, zoals je bent.’ 

Ik hoop dat deze tekst je inspireert om de ander en de statistieken soms even te laten voor wat ze zijn en om tijdens het rennen vooral te genieten van wat jij op dat moment kunt! 

En als die behoefte aan statistieken toch weer naar boven komt drijven (we blijven hardlopers natuurlijk!), helpt het misschien om te denken: make the statistics work for you, not against you! 

En laten we vooral om die gekke fascinatie blijven lachen. Daarom als uitsmijter een leuk stukje cabaret over hardlopers en sociale media. Hilarisch en waarschijnlijk voor velen herkenbaar! Veel plezier! 

Kan jij je ook verliezen in je hardloopstatistieken? (Her)ken jij de Vergelijkingskoningin? Laat hieronder een berichtje achter. Ik vind het leuk om je reactie te lezen!

Like mijn Facebook pagina en volg me op instagram @runwithmarjolein